Het rendement op angst is negatief
In de media verschijnen met enige regelmaat serieuze en minder serieuze kennisexperts die de noodklok luiden over het huidige coronabeleid en of het gedrag van sommige mensen. We roepen deze experts op om goed na te denken voordat ze hun hart luchten en afschrikwekkende coronavoorbeelden of draconische maatregelen de media inslingeren.
Er is namelijk een hele grote groep mensen die zich wel aan de regels houdt en ziek en depressief wordt van nog meer angstbeelden. In Nederland leven 1.4 miljoen mensen met een verstandelijke beperking, waarvan 150.000 bij een zorgorganisatie wonen of anderszins hulp krijgen en dus sowieso onder een coronaregime vallen. Deze mensen worden steeds zieker. Van de angst.
Angst levert extra gezondheidsschade op
"Er is geen 'rendement' meer op angst zaaien onder deze groep.", aldus Jacques de Wit, creatief directeur bij Leer Zelf Online. "Het levert zelfs extra gezondheidsschade op bovenop alle coronagevallen. En dat kunnen we nu helemaal niet gebruiken. De middelen zijn schaars. Hou dus op met mensen bang maken." De boodschap is simpel volgens Jacques. "Verwijs voor begrijpelijke coronacommunicatie naar de rijksoverheid als bron. Of je het er nu mee eens bent op niet, het is eenduidig en centraal geregeld. De rijksoverheid is onder druk van maatschappelijke organisaties steeds beter staat om met de diverse doelgroepen eenvoudig en begrijpelijk te communiceren. Daar gaan virologen, epidemiologen, intensive care specialisten, ethici, talkshow hosts en allerhande andere hoogopgeleide of populistische meningen niets meer aan bijdragen. Vergelijk het met die afschuwelijke plaatjes op de sigarettenpakjes. Die werken inmiddels ook niet meer."
Is verwijzen naar één overheidsbron dan niet totalitair of paternalistisch? "Ik vind van niet.", aldus Jacques. "De overheid bedenkt deze ingewikkelde regels. Je kan daar pas een mening over vormen als ze je op zo'n manier zijn aangeboden, dat ze ook voor jou toegankelijk en begrijpelijk zijn."
De bijkomende schade is enorm
"Voor veel mensen uit onze klantenkring is de coronatijd een regelrechte aanslag op hun gezondheid", zegt Jacques. "De disproportie van de coronamaatregelen komt hier in volle omvang aan het licht. We staan dagelijks met vele duizenden kwetsbare mensen in contact via onze platformen. Daar zitten hartverscheurende gevallen tussen. Langdurige isolatie, gedwongen sedatie, chronische eenzaamheid, suïcides, agressie, depressie, middelenmisbruik met en zonder recept, we hebben van alles voorbij zien komen. We zijn volstrekt doorgeschoten. Ook de geestelijk verzorgers zien van dichtbij dat deze mensen steeds verder uitgeput raken door de langdurige coronamaatregelen. Beroepsvereniging VGVZ maakt zich ernstige zorgen over toenemende gevoelens van angst, eenzaamheid en boosheid."
Jacques is boos. "Kennisexperts en beleidsmakers kunnen zeker een bijdrage leveren aan de gezondheid van deze mensen. Door gewoon even na te denken als ze weer door een krant of televisieprogramma benaderd worden. Verwijs naar de informatiekanalen die er zijn vanuit de overheid en schets geen horrorscenario's met volle IC's, avondklokken, platleggen van het gehele maatschappelijke leven of het opsluiten van kwetsbare mensen. Het merendeel van deze mensen kan daar helemaal niets mee en raakt alleen maar in de war. En de mensen die zich sowieso niet aan de regels willen houden, bereik je toch niet. Om niet te spreken van de mensen die zich niet aan de regels kunnen houden. Omdat ze bijvoorbeeld geen mondkapje kunnen dragen. Die jaag je helemaal de stuipen op het lijf."
Media, virologen, epidemiologen en andere experts moeten nu hun verantwoordelijkheid tonen richting de andere slachtoffers van de pandemie. Meer zelfs: het aandachtsveld van bijvoorbeeld de viroloog is door zijn opleiding - die eenzijdig op virussen gericht is - en door de bijkomende voordelen die het verhaal hem brengt - excessief aanzien, autoriteit, onderzoeksfinanciering, etc. - nog meer beperkt dan dat van de bevolking. Dit verklaart ook dat experts in dit opzicht fouten maken die een leek niet snel zou maken. Een fenomeen dat 'expert blindness' wordt genoemd, oftewel men kijkt alleen op zijn eigen postzegel.
Ze staan er vaak alleen voor
Veel mensen met een verstandelijke beperking staan er bovendien alleen voor. Recent onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau laat voor het eerst in keiharde cijfers zien dat deze groep structureel niet meer meekomt in de samenleving. Zo heeft 40% van de volwassenen met een verstandelijke beperking naast hun tekort aan zelfredzaamheid ook te weinig veerkracht of inkomen en kan niet rekenen op werk of de aanwezigheid van een sociaal netwerk met vrienden en familie. Hierdoor stapelen de problemen zich op. Bij deze multi-problematiek ligt de oplossing in het integraal kijken naar de verschillende oorzaken. Daarvoor is ondersteuning nodig die niet alleen is gericht op verbetering van zelfredzaamheid, maar ook op het zo goed mogelijk organiseren van werk, genoeg inkomen en een sociaal netwerk. Het omgaan met corona en de maatregelen moet daar een belangrijk onderdeel van uitmaken. Want in de toekomst zullen zeker meer pandemieën op ons afkomen.
Karin Seijdell is dominee en werkt als geestelijk verzorger in de verstandelijk gehandicaptenzorg in Veldhoven. Ze ziet onder haar doelgroep de apathie toenemen. Zo vertelt ze tegen de NOS: "De dansmarietjes, zwemclub en dagbesteding zijn al sinds maart dicht. Het lastigste vind ik dat het perspectief daarover constant verandert. Ik kom thuis bij een vrouw met autisme die alles wat op televisie gezegd wordt heel letterlijk neemt. Ze loopt met een rolmaat om haar voet om iedereen op afstand te houden. Het is haar bijna niet uit te leggen als er weer iets verandert."
Ondersteunen op alle vlakken
Op Corona.steffie.nl staan alle coronamaatregelen van de overheid in begrijpelijke taal. Inclusief informatie over quarantaine, vaccinaties en alle nieuwe andere maatregelen. Ook is de website vertaald in het Arabisch, Turks, Tigrinya, Engels, Roemeens, Pools, Bulgaars en Somalisch. Leer Zelf Online werkt op dit moment ook aan eenvoudige leermiddelen over wilsonbekwaamheid en de Wet zorg en dwang en de rol van cliëntenvertrouwenspersonen. "Daarnaast maken we websites en apps die de rol van de weggevallen dagbesteding enigszins kunnen invullen. Veel mensen zijn hun structuur kwijt. Dat leidt vooral bij deze groep tot verwarring en gezondheidsschade." Met ABCDate bestrijdt Leer Zelf Online de sterk toegenomen eenzaamheid bij mensen met een verstandelijke beperking.
