Leer Zelf Online en Ipse de Bruggen stimuleren mensen met een verstandelijke beperking om te gaan stemmen

Joury van den Bos “Iedereen moet kunnen stemmen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart 2021,” zegt Joury van den Bos. Samen met negen andere cliënten heeft hij graag meegeholpen bij de ontwikkeling van het Kieskompas met Steffie. Dat is een kieshulp voor mensen die een zetje kunnen gebruiken.

Het is één van de middelen waarmee Ipse de Bruggen cliënten met een verstandelijke beperking helpt bij het stemmen. “Wij vinden de eigen kracht en de eigen regie van onze cliënten erg belangrijk. Alleen al vanuit dat oogpunt moeten zij de mogelijkheid krijgen gebruik te maken van hun stemrecht,” benadrukt beleidsmedewerker Corry Baak vanuit de werkgroep Verkiezingen.

Joury woont in Zoetermeer en werkt dagelijks in petit-café de Resident in het atrium van het ministerie van VWS en zit dus dicht bij het politieke vuur. Af en toe ziet hij zelfs een minister, vertelt hij. “Democratie en Rijksoverheid zijn moeilijke woorden. Er zijn eigenlijk geen andere woorden voor, dus dan moet je dat uitleggen,” vertelt Joury. In drie focusgroepen heeft hij zijn mening gegeven over het Kieskompas met Steffie. “Zelfs tijdens ons werk mochten we onderling overleggen over onze ideeën. Heel leuk. Ik hoop dat de Kieshulp op tijd klaar is, maar dat denk ik wel. Iedereen moet zelf kunnen kiezen en daarbij worden geholpen.”

Burgemeester en veel journalisten

Het Kieskompas is niet het enige hulpmiddel voor mensen met een beperking. Hoewerktstemmen.nl wordt gepresenteerd tijdens het proef stembureau op donderdag 11 februari 2021 in Den Haag en ook het Kieskompas met Steffie wordt die dag kort toegelicht, maar later gelanceerd. Met het proef stembureau vragen de VGN, Leer Zelf Online en Ipse de Bruggen onder meer aandacht voor de toegankelijkheid van stemlocaties voor mensen met een beperking. “Er komt daar misschien wel een burgemeester of een minister. Journalisten gaan dan allemaal vragen aan ons stellen,” zegt Joury trots. Evenals Corry en de werkgroep Verkiezingen probeert hij inmiddels zoveel mogelijk cliënten binnen Ipse de Bruggen te stimuleren om te gaan stemmen. “Ik kan ze dan in ieder geval uitleggen hoe het kieskompas werkt en wat de moeilijke woorden betekenen.”

Ondersteuning

Corry Baak Tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 lag het percentage stemmers onder mensen met een verstandelijke beperking landelijk op 46 procent, terwijl het gemiddelde opkomstpercentage op 81,9 procent lag. Corry geeft aan dat in het verleden ook binnen Ipse de Bruggen nog te weinig cliënten gebruikmaakten van hun stemrecht. “Soms omdat zij zich daar niet van bewust waren, soms omdat het gewoonweg te ingewikkeld was.

De stempas werd zelfs vaak weggegooid. In de loop van de jaren is dat wel veranderd. Inmiddels krijgen alle cliënten minimaal hun stempas uitgereikt en moeten zij zelf aangeven wat zij daarmee willen. Wij bieden onze cliënten daarbij ondersteuning, want het is natuurlijk best ingewikkeld. Je moet weten wat democratie is, waarom je kunt stemmen, welke politieke partijen er zijn en wat deze partijen willen bereiken. Bovendien moet je als cliënt beschikken over bepaalde vaardigheden. Bij al deze dingen willen wij ze helpen.”

Bewustwording

Ipse de Bruggen maakt bij de ondersteuning aan cliënten niet alleen gebruik van middelen die landelijk zijn ontwikkeld, zoals het genoemde Kieskompas met Steffie voor mensen met een verstandelijke beperking en hoewerkstemmen.nl. De organisatie heeft ook zelf middelen ontwikkeld. Helaas kunnen de cliënten dit jaar vanwege de coronamaatregelen van te voren niet oefenen in stemlokalen, zoals bij vorige verkiezingen.

Wel krijgt iedereen met stemrecht een speciale verkiezingskrant en is er een video gemaakt waarin cliënten worden opgeroepen om te gaan stemmen. “Met al deze middelen dragen we bij aan de bewustwording bij onze cliënten,” zegt Corry. “En we stimuleren daarmee vooral onze cliënten om te gaan stemmen. Tegenwoordig gooien we de stempas van cliënten die niet willen of kunnen stemmen pas weg, als de verkiezingen achter de rug zijn.”

Neutraal

Joury heeft in het verleden een aantal keren zijn vader gemachtigd om te stemmen, maar dit jaar gaat hij zelf naar het stemhokje. Maar zelfs als cliënten zelf stemmen, blijven familie en zorgverleners een grote rol spelen in het stemproces. Zij krijgen dan ook vanuit de organisatie informatie aangereikt, onder meer op de corporate website van Ipse de Bruggen en op een speciale kennispagina op het Intranet.

Corry: “Het is natuurlijk best lastig om neutraal te blijven. We zijn enorm blij met het Kieskompas met Steffie. Dat is een mooi, neutraal instrument. Met het oog op beïnvloeding mogen begeleiders niet mee het stemhokje in, wat overigens bij mensen met een fysieke beperking weer wel mag. Onze cliënten moeten dus minimaal zelf kunnen lezen en schrijven. Het betreft dus altijd cliënten met een lichte of matige verstandelijke beperking, die uiteindelijk gebruik kunnen maken van hun stemrecht.”

Verkiezingsboodschap

Nu de verkiezingen naderen heeft Joury nog wel een verkiezingsboodschap voor de politiek. “Met hulp van alle middelen weten wij nu alles van de politiek. En we gaan stemmen. Nu moeten ministers en Tweede Kamerleden eigenlijk een dagje met ons ruilen en meedraaien op de woning. Dan weten ze pas wat er bij ons speelt en krijgen ze respect voor ons. Dat kunnen ze dan vertellen tegen de achterban!”

Uit overtuiging

Jan van Hoek Ipse de Bruggen steekt veel energie in het stemrecht voor cliënten met een verstandelijke beperking. Jan van Hoek, voorzitter van de raad van bestuur: “Iedereen in Nederland boven de achttien jaar heeft stemrecht. Het is mijn diepe overtuiging dat ook iedereen met een verstandelijke beperking dit recht verdient.

Het is aan ons als zorginstelling om ze daar volledig in te ondersteunen. Daarbij zoeken we steeds de subtiele balans tussen faciliteren en ondersteunen en volledig zelfstandig een keuze maken. Voor cliënten die zelfstandig wonen, is stemmen al wat langer gebruikelijk. Voor cliënten in een instelling is dat helaas nog niet altijd vanzelfsprekend. We hebben de inspanningen van de werkgroep Verkiezingen dan ook van meet af aan van harte gesteund.”